Jak skutecznie docieplić dom

Dla większości ludzi podejmujących się poważnego projektu remontowego poprawa efektywności energetycznej domu będzie kluczowym celem. Aby to osiągnąć, należy zająć się każdym z podstawowych elementów elewacji zewnętrznej (podłogi, ściany, okna i dach) i zastanowić się, jak można poprawić ich wydajność.

W tym artykule omówimy główne opcje modernizacji każdego elementu termicznego, ale ważne jest, aby przyjąć holistyczne podejście do całego domu, tak aby wszystko ze sobą współgrało.

Będziesz musiał wziąć pod uwagę ryzyko związane ze zmianą struktury nieruchomości i uważać, aby uniknąć zimnych punktów (które mogą powodować kondensację), wraz z dokonaniem niezbędnych zmian w systemach grzewczych i zapewnieniem odpowiedniej wentylacji.

Bez właściwej oceny nieruchomości, nie można przewidzieć dokładnie, ile oszczędności energii zapewni każda konkretna technologia izolacji. Dzieje się tak dlatego, że domy różnią się znacznie pod względem kształtu, konstrukcji, lokalizacji, stanu i wyposażenia.

Nawet pozornie jednorodne budynki, takie jak budynki szeregowe, mogły zostać przebudowane lub rozbudowane w różny sposób. Co więcej, wzorce zamieszkiwania i zużycia energii również będą się znacznie różnić. Ale podstawowe zasady pozostają takie same. Oto jak należy podejść do eko modernizacji.

Zanim zaczniesz – Nie modernizuj izolacji, zanim nie zajmiesz się podstawowymi czynnościami konserwacyjnymi. Dobrze utrzymany budynek będzie działał stosunkowo wydajnie, podczas gdy mokra ściana szybko przepuszcza energię — dlatego ważne jest, aby upewnić się, że Twoja nieruchomość jest sucha i wolna od wad.

1. Izolacja dachu.

Ciepło unosi się do góry, więc duża ilość energii może zostać utracona przez puste przestrzenie na poddaszu. Jeśli Twój dom ma spadzisty dach i płaski sufit poniżej, pozostawiając niezamieszkane poddasze, dodanie izolacji powinno być proste, tanie i opłacalne.

Zazwyczaj dąży się do umieszczenia 270 mm wełny mineralnej między legarami (i ewentualnie nad nimi). Jest jednak kilka rzeczy, o których należy pamiętać:

• Nie popełniaj powszechnego błędu, zapominając o zaizolowaniu włazu strychowego.
• Nigdy nie blokuj okapu — w większości przypadków musi on pozostać wolny, aby umożliwić odpowiednią wentylację, a tym samym zapobiec kondensacji.
• Pustka strychowa będzie się przesuwać poza termiczną powłokę domu, więc może być konieczne zaizolowanie okrągłych zbiorników zimnej wody, aby zapobiec ich zamarzaniu.
• Niewielka ilość izolacji to nie wszystko, ponieważ potrzeba wiele, żeby wykonać trochę więcej pracy. Może się okazać, że nie warto uzupełniać izolacji, jeśli, powiedzmy, mamy już 150 mm wełny mineralnej.
• Być może warto rozważyć inne produkty, takie jak wełna owcza ze względu na jej naturalną trwałość lub opcje takie jak celuloza wdmuchiwana, jeśli przestrzeń jest trudno dostępna.

Jeśli dach został już przekształcony w przestrzeń mieszkalną, wszelkie uzupełnienia cieplne będą musiały być zintegrowane z pochyłymi sufitami — co może stanowić większe wyzwanie. W większości modernizacji izolacja jest dodawana pomiędzy krokwiami, ale konieczne będzie pozostawienie szczeliny powietrznej powyżej, aby umożliwić wystarczającą wentylację poprzeczną.

Można to uzupełnić warstwą pod krokwiami, ale to oczywiście obniży wysokość nad głową. Aby zminimalizować ten efekt, zwykle stosuje się tutaj wysokowydajną izolację z pianki sztywnej.

2. Izolacja podłóg na gruncie.

Masywne podłogi na gruncie są trudne — a czasami niemożliwe — do zaizolowania. Zwykle nie jest opłacalne wykopanie ich i dodanie pod nimi ochrony termicznej, podczas gdy dodanie izolacji na wierzchu podniesie poziom podłogi i prawdopodobnie spowoduje problemy przy drzwiach i schodach. Zamiast tego warto zainwestować w dobrej jakości podkład, który w większości przypadków spełni swoje zadanie.

Jeśli jest wystarczająco dużo miejsca i dostępu, podwieszane drewniane podłogi parterowe mogą być obrabiane od dołu. Alternatywnie, deski podłogowe można podnieść i zamontować izolację pomiędzy legarami od góry.

Należy to zrobić bardzo ostrożnie, jeśli mamy do czynienia ze starą podłogą drewnianą, ponieważ może ona stanowić ważny element charakteru i wartości domu. Istotne jest również, aby upewnić się, że otwory wentylacyjne po wszystkich stronach nieruchomości są czyste i drożne, ponieważ taka strategia ogranicza naturalną wentylację. Jeśli przepływ powietrza w podłodze jest niewystarczający, może to doprowadzić do gnicia legarów.

3. Wydajne okna.

Możesz być zaskoczony, gdy dowiesz się, że często więcej energii jest tracone przez szczeliny wokół ram okiennych niż przez samą szybę.

Mając to na uwadze, utrzymanie i modernizacja istniejących jednostek jest zawsze rozsądnym planem. W wielu przypadkach można naprawić i zachować istniejące ramy, wstawić głębsze skrzydła z podwójnymi szybami i zamontować nowe uszczelki.

Nawet dodanie grubych zasłon lub dobrze dopasowanych rolet znacznie zmniejszy straty ciepła. Jeśli okno z pojedynczą szybą ma współczynnik U (miara strat ciepła, gdzie niższe wartości oznaczają lepsze parametry) wynoszący 4,3 W/m2K, inwestycja w ciężkie zasłony może obniżyć ten współczynnik do zaledwie 2,5 W/m2K lub nawet 1,7 W/m2K przy dobrze dopasowanych okiennicach.

Najbardziej oczywistym rozwiązaniem może wydawać się wymiana okien — i w niektórych przypadkach ma to sens. Rynek ten nasycił się podwójnymi szybami z PVCu, co moim zdaniem jest niewskazane. Wersje drewniane są szeroko dostępne i zachowają wygląd i wartość nieruchomości z epoki.

Jednak większość korzyści płynących z tej zamiany można osiągnąć poprzez zastosowanie szyb wtórnych, które są nie tylko znacznie tańsze niż wymiana, ale również mają znacznie mniejszy wpływ na środowisko.

Dzięki tej technice można również zachować historyczne, jednolite szkło cylindryczne ze wszystkimi jego atrakcyjnymi niedoskonałościami, jednocześnie poprawiając jego parametry (współczynnik przenikania ciepła U może wynosić nawet 1,8 W/m2K, a w połączeniu z innymi środkami może być nawet lepszy).

Jeżeli Państwa nieruchomość została już wyposażona we wczesne szyby zespolone, jest mało prawdopodobne, aby były one tak wydajne jak szyby wyprodukowane zgodnie z obowiązującymi przepisami. Niemniej jednak, w większości przypadków oszczędności wynikające z wymiany na nowsze wersje z podwójnymi lub potrójnymi szybami przewyższają koszty energii i wymiany.

4. Izolacja ścian.

Istnieją trzy główne klasy ścian w zasobach mieszkaniowych, a okres, w którym znajduje się Państwa nieruchomość, może pomóc wskazać, która z nich prawdopodobnie była używana.

Daty podane poniżej są przybliżone — i zawsze powinieneś dokładnie zbadać stan swojej nieruchomości, zanim podejmiesz się jakiejkolwiek modernizacji — ale przedstawiają warty uwagi ogólny przegląd:

• Solidna (jednoskrzydłowa) konstrukcja ściany — cegła lub kamień — przed 1919 r.
• Ściany szczelinowe, nieizolowane — cegła i bloczki – 1920-1975
• Ściany szczelinowe, izolowane — cegła i bloczki — po 1975 r.

Ściany pełne.

Te mogą być izolowane wewnątrz lub na zewnątrz. Tak czy inaczej, jest to kosztowny proces, a korzyści muszą być starannie wyważone, zwłaszcza gdy elewacja zawiera duży odsetek okien lub drzwi.

Izolacja ścian zewnętrznych ma tę zaletę, że oryginalny mur staje się magazynem ciepła, zdolnym do pochłaniania i wypromieniowywania ciepła z powrotem do pomieszczeń mieszkalnych — w ten sposób uzyskuje się bardzo efektywny termicznie rezultat.  Metoda ta polega na dodaniu nowej, odpornej na warunki atmosferyczne warstwy na zewnętrznej stronie nieruchomości, dlatego ważne jest, aby dokładnie ją opisać.

Należy unikać uszczelniaczy, ponieważ z czasem ulegają one zniszczeniu. Dobrym pomysłem jest również stosowanie produktów izolacyjnych otwartych na wilgoć, takich jak wełna owcza, ponieważ w przeciwnym razie woda, która dostanie się do konstrukcji ściany, zostanie uwięziona, co doprowadzi do zawilgocenia ścian wewnętrznych.

Kluczową kwestią jest to, że w przypadku domów z przeszłości istotne może być zachowanie wyglądu oryginalnego budynku, co może utrudnić zastosowanie tej metody. Można jednak rozważyć jej zastosowanie na niektórych tylnych elewacjach lub na nieruchomościach, które zostały otynkowane w późniejszym okresie ich użytkowania.

Izolacja ścian wewnętrznych, dla porównania, nie jest tak skuteczna, ponieważ zmniejsza zdolność muru do magazynowania użytecznego ciepła.  Zmniejszy to również nieco wewnętrzną powierzchnię podłogi — a ponadto może mieć wpływ na historyczne elementy domu, ponieważ oryginalne listwy przypodłogowe i gzymsy są trudne do zachowania lub dokładnego odtworzenia. Konieczne będzie również usunięcie i ponowne zamontowanie wszelkich instalacji, takich jak kaloryfery i gniazdka elektryczne.

Zastosowanie tego rozwiązania spowoduje, że oryginalne ściany murowane staną się zimniejsze, co z kolei zmniejszy ich zdolność do radzenia sobie z wnikaniem wilgoci.  Dlatego przed instalacją należy upewnić się, że budynek jest odporny na działanie warunków atmosferycznych.

Potrzebny będzie niezależny ekspert, aby ocenić ryzyko kondensacji i rozwoju pleśni na styku izolacji i muru, należy więc zawsze wybierać produkty odporne na wilgoć.

Należy również pamiętać, że w miejscach, w których nie można zastosować takiej izolacji, mogą występować mostki termiczne (gdy ciepło ucieka przez element konstrukcyjny, który ma bezpośrednie połączenie pomiędzy wnętrzem a zewnętrzem). Może to obejmować takie miejsca jak klatki schodowe przylegające do ścian zewnętrznych i podwieszane elementy górnego piętra. W tych miejscach istnieje większe prawdopodobieństwo wystąpienia kondensacji.

Ściany szczelinowe.

Aż do połowy lat 70. ściany szczelinowe były konstruowane bez izolacji, ponieważ warstwa zewnętrzna była postrzegana po prostu jako ochrona przed żywiołami. Obecnie powszechne jest doposażanie ścian w izolację poprzez wstrzykiwanie jej do szczeliny — jest to stosunkowo tani i prosty proces, niepowodujący zakłóceń w przestrzeni wewnętrznej.

Jednak w ostatnich latach odnotowano wzrost wskaźnika awaryjności tego rodzaju izolacji ścian szczelinowych. Wynika to z faktu, że szczeliny pomiędzy płytami muru zostały zaprojektowane tak, aby mogły być wentylowane, a modernizacja to uniemożliwia.

W przypadku niedoskonałości powłoki zewnętrznej, jak np. pęknięty tynk, woda dostaje się do środka i zostaje uwięziona. Woda przedostaje się do wnętrza budynku, powodując rozwój pleśni tam, gdzie wcześniej jej nie było.

W takich przypadkach konieczne jest usunięcie izolacji przez fachowców, co jest kosztowne, dlatego ważne jest, aby instalacja została wykonana prawidłowo. Z tych samych powodów, w obszarach o wysokim narażeniu na zacinający deszcz, montaż izolacji wtryskiwanej może być po prostu niewskazany.

Późniejsze ściany szczelinowe mają już wbudowaną izolację, choć może nie być jej zbyt wiele. Jednak nawet tam, gdzie jest miejsce na dodanie większej ilości, zwykle nie ma sensu tego robić, ponieważ koszt i wpływ pracy prawdopodobnie przewyższy minimalną poprawę oszczędności energii.

Należy pamiętać, że modernizacja jakiejkolwiek izolacji ściennej w pewnym stopniu ograniczy naturalną wentylację, dlatego należy sprawdzić, czy dopływ świeżego powietrza jest wystarczający, aby zapewnić dobrą jakość powietrza w pomieszczeniach.

5. Poprawa szczelności powietrznej.

Jest to często pomijany sposób na oszczędzanie energii. W niezmienionym budynku o tradycyjnej konstrukcji powietrze przenika przez szczeliny między deskami podłogowymi, połączenia między podłogą a ścianą, okna skrzydłowe, przepusty instalacyjne, otwarte kominy itp. Łącznie może to stanowić do 30% lub więcej strat ciepła.

Wiele z tych dróg przepływu powietrza można łatwo i tanio uszczelnić. Można to zrobić na przykład poprzez wymianę uszczelek wokół ram okiennych, zamknięcie kominów (pozostawiając wentylację za pomocą cegły wentylacyjnej) lub zastosowanie dobrej jakości podkładu na podłogach parterowych z drewna łączonego na styk.

Okna skrzydłowe mogą być ulepszone poprzez wstawienie listew przeciw przeciągom, aby uszczelnić szczeliny między skrzydłem a ramą. Tego rodzaju prace renowacyjne są zwykle wykonywane przez specjalistów.

Wszyscy jednak potrzebujemy świeżego powietrza, a naturalna (czasami nazywana niekontrolowaną) wentylacja jest ważnym sposobem na utrzymanie suchości w starszych domach. Po 100 latach lub więcej, budynki z pewnością mają pewne słabości. Wiele z nich będzie przepuszczać wodę poprzez uszkodzenia murów, brakujące lub zerwane uszczelki, niewłaściwe poziomy gruntu i — najczęściej — wadliwe instalacje do odprowadzania wody deszczowej.

Dlatego też przy poprawie szczelności należy zachować wystarczającą wentylację, aby zapewnić odpowiednią jakość powietrza w pomieszczeniach i pomóc budynkowi uporać się z wnikaniem wilgoci.